Frjálslyndi

Frjálslyndisstefnan er runninn undan upplýsingunni og hennar heimspekingum. Heimspekingar stefnunar fóru að efast um ríkjandi fyrirkomulag og viðurkennda þekkingu.

Helstu hugmyndir upplýsingarmanna voru að maðurinn væri skynsamur, markmið mannsins væri að gera sér gott líf í þessum heimi, nota vísindi og aukna þekkingu til að berjast gegn vanþekkingu og hjátrú. En það mikilvægasta sem kom fram með stefnunni var að guðlegu valdi konunga var hafnað. Valdið kom frá fólkinu og fólk felur stjórnum sitt umboð til að fara með sín mál.

Frjálslyndisstefnan er sú hugmyndafræði sem færði okkur lýðræðið. Byrjaði að brjóta niður þröngsýni, hjátrú, hindurvitni og færði manninum trú á sjálfum sér til góðra verka sem mundu leiða af framþróun alls mannkyns.

Í dag lifum við í samfélagi sem er umburðarlynt, víðsýnt og lítur til framtíðar. Fordómar eru litnir illu auga af flestum, trúarlegt umburðarlyndi finnst hjá flestum og metnaðurinn er yfirþyrmandi.

En samt sem áður finnast fordómar á Íslandi sem og óumburðarlyndi gagnvart skoðunum annara. Þetta verður að uppræta og besta leiðin til þess er menntun. Menntun er lykill allra framfara og framtíð allra samfélaga er bundinn við hversu gott menntunarstig þeirra verður og hversu mikið menntun manna verður látin ráða för í ákvörðunartökum framtíðar.

Þar sem að frjálslyndi álýtur manninn skynsaman og vel hæfan til þess að ákveða hvað sé best fyrir sig sjálfan þá leiðir það í för með sér að siðferðislegar reglur settar af ríkinu eiga varla að þekkjast. Maðurinn á að vera frjáls til að iðka sína trú, tjá sig, verja sig, afla sér lífsviðurværis og fjölga sér. En öllu frelsi fylgir mikil ábyrgð og er það mannsins að læra að bera þá ábyrgð sem fylgir frelsinu, þessa ábyrg kennir samfélagsvitundin. Því enginn maður er það frjáls að hann megi brjóta á frelsi annara. Ríki hvers lands á að halda höftum til athafna í lágmarki. Maðurinn á ekki að þurfa að greiða mestan part launa sinna til ríkisins ekki nema að hann óski þess. Ríkið á ekki að standa í veg fyrir framförum og breytingum sem eru studdar af meirihluta almennings. En maðurinn þarf samt sem áður að átta sig á því hvað sé samfélaginu fyrir bestu. Þess vegna þurfa allir að geta notið aðstoðar er varðar heilbrigði, menntun og vörn fyrir sínum rétti ókeypis eða gegn viðráðanlegu gjaldi. Ríkið sem sækir umboð sitt til fólksins á að vera tæki sem ver mannréttindi. Það þarf því að bjóða upp á að fólk geti sótt læknisþjónustu, menntastofnanir og lögfræðiþjónustu. Velferð náungans er öllum viðkomandi, því við öll lifum í sama samfélagi og ef öllu vegnar vel eru tækifærin mun fleiri en ella. Þess vegna þarf maðurinn að muna eftir samfélagslegri ábyrgð sinni sem hluta af frelsinu.

Maður tryggir sín mannréttindi með því að hjálpa öðrum að tryggja sín mannréttindi.

Sævar Már Gústavsson FD

Athugasemdir

[Sleggjan og Hvellurinn, 14.9.2010 kl. 14:10]

Bankakreppan hefur kennt okkur að mennirnir eru mismunandi. Ekki eru allir skynsamir. MArgir beyta blekkingum og reyna fara framhja lögum.

En auðvitað fín kenning hypothetical, og fínt að hafa hana til hliðsjónar.

[predikari, 14.9.2010 kl. 17:30]

Bankakreppan hefur kennt okkur það að einkarekin fyrirtæki eigi ekki að hafa ótæmandi stuðning illa fengins fjárs ríkisvaldsins til þess að falla á ef allt fer illa.

Hún hefur kennt okkur það að ef almenningur lifir í þeirri blekkingu að fyrirtæki og stofnanir eins og ríkið séu óbugandi og séu hvött til þess að treysta þeim fyrir öllu sínu fé þá fer illa fyrir þeim.

[Sævar Már Gústavsson, 14.9.2010 kl. 19:45]

Þess vegna er það svo mikilvægt að fólk átti sig á því að valdið er í rauninni þeirra. Þess vegna þurfa þjóðaratkvæðagreiðslur að vera svo þingið verði að fara eftir vilja meirihluta almennings í miklum álitamálum. Fólk verður alltaf að vera á varðbergi gagnvart því að kannski eru stofnanir ekki að gera hlutina rétt og fara á svig við lög. Fólkið verður að veita stjórnvöldum aðhald sem og stórum einkafyrirtækjum.

Ríkið á aldrei að þurfa borga skuldir einkafyrirtækja, aldrei. Það er stór þversögn í ríki sem aðhyllist einstaklingsfrelsi. Peningar fólks sem ekki kom nálægt fyrirtækinu eiga að sjálfsögðu ekki að vera notaðir til þess að bjarga fyrirtækjum sem ekki eru á kostnað ríkisins. Aðilanir sem eiga fyrirtækið eiga að bera ábyrgð á skuldum þess þar sem það er í einkaeigu. Einkaaðilar vilja nota frjálst hagkerfi til þess að hagnast sem mest og því eiga þeir líka að bera skaðann sem frjálst hagkerfi getur ollið. Kerfið gengur í báðar áttir.

Þar af leiðir að íslenskur almenningur á aldrei að borga Icesave þar sem skuldir vegna þess eru tilkomnar vegna framkvæmda einkafyrirtækis og á það sjálft að bera straum af kostnaði vegna skulda þess.

Þrátt fyrir hrunið þá tel ég frjálst markaðshagkerfi vera bestu útfærsluna. En markaðurinn má ekki vera óheftur. Því þarf ríkið að hafa sterkan en sanngjarnan lagaramma um markaðinn og sterkt eftirlit með honum. Einstaklingar og fyrirtæki mega ekki nota markaðinn til að hámarka sinn gróða á kostnað einhvers annars eða færa ábyrgð á sínum verkum á einhverja aðra.

Einstaklingurinn er frjáls til athafna svo framarlega að hann brjóti ekki á frelsi einhvers annars og öllu frelsi fylgir ábyrgð. Þetta gildir líka um fyrirtæki.